انواع ملات ساختمانی
آشنایی با ملات های ساختمانی نه تنها برای متخصصین ساختمان بلکه برای عموم مردم توصیه می شود. حتما تا به حال برای شما هم پیش آمده که بخواهید بنایی کوچکی از منزل را خودتان انجام دهید. خوب برای این کار ابتدا باید بدانید از چه ملاتی باید استفاده کنید. بعد از انتخاب ملات باید طرز تهیه و نسبت مخلوط کردن مصالح را با هم بدانید. ما در ادامه این مقاله شما را با انواع ملات های ساختمانی که برای کارهای بنایی کوچک و بزرگ استفاده می شوند به همراه طرز تهیه هر کدام آشنا می کنیم.
قبل از معرفی ملات ها، شما را با یکسری تعاریف آشنا می کنیم:
- ۳۰ درصد وزن دیوار را ملات تشکیل می دهد.
- آب آهک سبب خوردگی فلزات می شود . بنابراین باید قطعات فلزی را قبل از قرار دادن در مجاورت ملات آهکی با مواد مناسب پوشش داد.
- آهک زنده یا آهک هوایی آهکی است که ۹۰ تا ۱۰۰ درصد اکسید کلسیم دارد . این آهک بسیار زود شکفته می شود و در موقع شکفته شدن مقدار زیادی گرما آزاد می کند و حجم آن زیاد می شود. آهک زنده در مجاورت هوا خود را می‌گیرد و سفت می شود.
- آهک شکفته یا آهک هیدراته پودر خشکی است که از ترکیب آهک زنده با آب تشکیل می شود.
راهنمای مطالعه مطلب
انواع ملات ساختمانی از نظر گیرش
ملات های هوایی
این ملات ها در هوا گرفته و سخت می شوند. یعنی برای گیرش آنها به هوا نیاز است. اکثر ملات های ساختمانی از نوع هوایی هستند.
ملات های آبی
بر خلاف ملات هوایی، ملات های آبی برای گیرش نباید در تماس با هوا باشند. این ملات ها در زیر آب سفت می شوند.
انواع ملات ساختمانی شناخته شده و پرکاربرد
ملات ماسه سیمان
این ملات معروف ترین و پرکاربردترین ملات در کارهای ساختمانی است. این ملات از ترکیب سیمان ، ماسه و آب تشکیل می شود. بنابراین این ملات از نوع ملات های آبی است.
ملات ماسه سیمان دو اشکال اساسی دارد. اول اینکه سیمان بعد از سفت شدن دچار کاهش حجم شده و به اصطلاح جمع می شود که باعث ایجاد ترک سطحی و عمقی در ملات می شود. اشکال دوم ناشی از اشکال اول است و در فصل بارندگی، آب به داخل ترک ها نفوذ کرده و علاوه بر نفوذ به داخل ساختمان، به علت یخ زدگی باعث گسترش ترک ها می شود. برای حل این مشکلات و جلوگیری از بروز ترک از الیاف پلی پروپیلن در ملات ماسه سیمان استفاده می شود که اصطلاحاً به آن ملات الیافی می گویند. این الیاف معمولا در اندازه ۱۲ میلی متر بیشترین کاربرد را دارند. با استفاده از الیاف پلی پروپیلن در ملات ماسه سیمان، مقاومت کششی آن افزایش یافته و دیگر ترک نمی خورد.
دقت کنید که برای شمشه گیری ملات ماسه سیمان نباید از گچ استفاده کنید. همچنین افزودن گچ به ملات ماسه سیمان برای افزایش سرعت گیرش آن ممنوع است . ترکیب گچ با سیمان باعث متلاشی شدن ملات می شود.
همچنین نباید برای افزایش سرعت گیرش ملات، به آن پودر سیمان خشک اضافه کرد زیرا مقاومت ملات و چسبندگی آن را کاهش می دهد.
ماسه ای که در ملات ماسه سیمان استفاده می شود باید ماسه رودخانه ای شسته شده باشد. این ماسه باید عاری از هرگونه آلودگی مثل خاک باشد.
طرز تهیه: ماسه، سیمان و آب با توجه به محلی که قرار است ملات استفاده شود، میزان گرما و سرمای محیط و میزان روانی مد نظر، به نسبت های مختلف ترکیب می شوند. بعد از مشخص کردن میزان هر کدام ابتدا ماسه و سیمان را ترکیب و در آخر به آن آب اضافه کنید.
موارد مصرف: کاشی کاری، سنگ فرش کردن، دیوار کشی با آجر یا بلوک، بند کشی دیوار ها (برای بند کشی کاشی و سرامیک معمولا از دوغاب سیمان و پودر سنگ استفاده می شود)، نمای ساختمان ، بتن مگر در فونداسیون.
ملات ماسه آهک
این ملات از ترکیب آهک به عنوان ماده چسباننده و ماسه برای پر کردن تشکیل می شود. این ملات از نوع ملات های هوایی است. از ملات ماسه آهک برای اندود کردن سطوح استفاده می شود. از این ملات بیشتر در مناطق مرطوب استفاده می شود. بعد از کار کردن با این ملات باید تا مدتی سطح آن را مرطوب نگه داشت زیرا برای گیرش بهتر به رطوبت نیاز دارد.
اگر مقداری خاک به این ملات اضافه کنیم، عملکرد و گیرش آن بهتر می شود.
دقت کنید که در تمام ملات های دارای آهک، باید از آهک شکفته استفاده شود. در غیر این صورت بعد از گیرش ملات، بر روی سطح ملات آلوئک ایجاد می شود.
طرز تهیه: ابتدا آهک شکفته را با آب مخلوط کرده تا دوغاب آهک تشکیل شود. سپس ماسه را به آن اضافه کنید. برای هر متر مکعب از این ملات به ۲۵۰ کیلوگرم آهک نیاز دارید. همچنین برای یک فرغون از این ملات تقریبا ۴۳ کیلوگرم آهک نیاز دارید.
موارد مصرف: دیوارهای آجری، نصب سنگ، حوضچه ها و مناطق در تماس با رطوبت، کرسی چینی (آجر چینی) در فونداسیون
ملات گچ و خاک
برای تهیه این ملات ، گچ و خاک رس را با نسبت یک به یک یا یک به دو ترکیب می کنند. معمولا بیشتر از ملات گچ و خاک با نسبت یک به یک استفاده می شود که به آن ملات گچ نیم و نیم می گویند.
خاک رس در این ملات وظیفه کندگیر کردن آن را برعهده دارد. با این کار زمان بیشتری برای پخش و پرداخت آن روی سطح دراختیار خواهد بود. همچنین اضافه کردن خاک رس باعث می شود حجم کمتری از گچ استفاده شود.
توجه کنید اگر ملات گچ و خاک قبل از استفاده سفت شد ، نباید مصرف شود. به هیچ وجه آن را خرد و یا مجددا با آب مخلوط نکنید.
طرز تهیه: گچ و خاک رس را به نسبت مساوی (یک به یک) با هم ترکیب و در آخر به آن آب اضافه کنید.
موارد مصرف: زیرسازی (آستر) سفید کاری دیوارها با گچ
ملات گچ ساده ( گچ کشته)
برای ساخت ملات گچ کشته باید در زمان گیرش ملات گچ، آن را دائما ورز داده تا بلورهای گچ شکل نگیرند. به همین دلیل گچ کشته نرم است.
طرز تهیه: گچ را با آب ترکیب نمایید و به خوبی ورز دهید تا خمیر گچ کشته ایجاد شود.
موارد مصرف: سفید کاری روی سطوح دیوار و سقف
ملات گچ و آهک
در مناطق با رطوبت بالا (رطوبت بالاتر از ۶۰ درصد) نمی توان از ملات گچ کشته به تنهایی برای سفید کاری استفاده کرد. در این مناطق باید از ملات ترکیب گچ و آهک استفاده کرد.
طرز تهیه: سه پیمانه خمیر آهک شکفته را به یک پیمانه گچ یا دو پیمانه گرد آهک شکفته را به یک پیمانه گچ اضافه کنید و با آب مخلوط کرده و خوب ورز دهید.
موارد مصرف: سفید کاری سطوح در مناطق با رطوبت بالا
ملات باتارد
شاید نام این ملات را کمتر شنیده باشید ولی این ملات یکی از پرکاربردترین ملات های ساختمانی می باشد. ملات باتارد همان ملات ماسه سیمان است که قسمتی از سیمان با آهک جایگزین می شود. این ملات از ترکیب سیمان، آهک و ماسه تمیز رودخانه ای ساخته می شود. مشابه سایر ملات های دارای آهک، این ملات هم مقاومت خوبی در برابر نفوذ آب دارد. بنابراین برای آب بندی نقاط مرطوب مثل کف استخر ها، مجاری آب و فاضلاب و مخازن آب مناسب است.
کاربرد دیگر این ملات در دیوار چینی است. ملات ماسه سیمان که معمولا برای چسباندن آجر یا بلوک در دیوار چینی به کار می رود دارای مقاومت بالایی است. این مقاومت بالا بیشتر از مقاومت مورد نیاز برای استحکام دیوار ها است. همچنین حجم سیمان در ملات ماسه سیمان زیاد است. بنابراین برای صرفه جویی در مصرف سیمان بدون تغییر محسوس در مقاومت دیوار میتوان بخشی از سیمان ملات را با آهک جایگزین کرد. البته باید دقت کرد که این ملات را با نسبت های سفارش شده ترکیب کنید و استفاده بیش از حد از آهک باعث افت مقاومت آن می شود.
از مزایای دیگر ملات باتارد نسبت به ماسه سیمان که البته مزایای استفاده از آهک در این ملات است می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کارایی مناسب حتی با ماسه نشسته (دارای اندکی خاک)
- افزایش حالت خمیری ملات و سهولت کار با آن
- نگه داشتن بیشتر آب در ملات و نفوذ بیشتر ملات در درز ها
طرز تهیه: ملات باتارد با دو نسبت سفارش شده تولید می شود. نسبت ۱:۱:۶ (یعنی یک حجم سیمان، یک حجم آهک و ۶ حجم ماسه) یا ۱:۲:۸ ( یعنی یک حجم سیمان، دو حجم آهک و هشت حجم ماسه)
برای نماهای آجری با آجر فشاری ملات باتارد با نسبت اختلاط ۱:۲:۸ استفاده می شود.
ملات باتارد بعد از تهیه باید حداکثر تا یک ساعت مصرف شود در غیر اینصورت شروع به سفت شدن می کند.
موارد مصرف: استفاده در دیوار چینی بجای ماسه سیمان، آب بندی در نواحی مرطوب مانند استخر ها و لوله های آب.
انواع ملات ساختمانی کم کاربرد
ملات شفته آهک
این ملات از ترکیب خاک محل با دوغاب آهک تهیه می شود. کاربرد اصلی این ملات برای افزایش مقاومت زمین های با خاک نرم در زیر پی ساختمان و عدم نفوذ آب به زیر پی و در استخر ها برای جلوگیری از فرار آب می باشد. این ملات در محیط گرم سریعتر به مقاومت بالا می رسد. بنابراین پیشنهاد می شود در مناطق گرمسیر استفاده شود. شفته آهک تمایل زیادی به رطوبت دارد پس بهتر است در خاک های مرطوب کار شود زیرا در خاک های خشک ترک می خورد.
به طور کلی آهک مقاومت بالایی در برابر رطوبت دارد. هرچه میزان شن خاک بیشتر باشد ، خاک مناسب‌تری برای شفته آهک خواهد بود. همچنین اگر میزان رس در خاک بیشتر بود(یا به اصطلاح خاک نرم تر بود) باید مقدار آهک را افزایش دهیم.
دقت کنید ملات شفته آهک ملات زودگیری است یعنی سرعت سفت شدن آن زیاد است. به همین دلیل باید آن را در نزدیکی محلی که قصد استفاده دارید تهیه کنید.
در زمین های با بستر سنگی و سفت نیازی به شفته آهک نمی باشد.
طرز تهیه: ابتدا آهک را الک کنید تا به شکل پودر نرم دربیاید. مقدار آهک با توجه به میزان نرمی خاک (میزان خاک رس موجود در خاک) تعیین می شود. سپس به میزان مورد نیاز آب به آن اضافه کرده و دوغاب آهک را روی خاک مورد نظر بریزید. میزان آب با توجه به نوع خاک تعیین می شود و باید روانی دوغاب به حدی باشد که به خوبی در خاک نفوذ کند و مانند چسب، ذرات خاک را به هم بچسباند. دقت کنید که تا وقتی شفته آهک به خوبی سفت نشده است نباید روی آن وزن سنگین وارد شود. حداقل زمان لازم ۲۴ ساعت می باشد.
موارد مصرف: شفته ریزی اطراف استخر ها، تثبیت خاک نرم زیر فونداسیون ساختمان
جهت اجرای با کیفیت ساختمان در دست احداث خود با گروه مهندسی فاربه تماس حاصل فرمایید.
اجرای کلیه بخش های سفت کاری و نازک کاری ساختمان با بالاترین کیفیت توسط گروه مهندسی فاربه.
بازسازی داخلی کلی و جزیی ساختمان با طراحی روز دنیا و بالاترین کیفیت.
۰ نظر